Milletlerarası Tahkimde Yargılama Giderleri

I. YARGILAMA GİDERLERİNİN KAPSAMI

            Milletlerarası tahkimde yargılama giderleri, MTK m. 16/B’de düzenlenmiştir. MTK m. 16/B uyarınca hakem, kararında yargılama giderlerini göstermektedir. Yargılama giderleri; hakemlerin ücreti, hakemlerin yol masrafları ve diğer masrafları, hakem/hakem heyeti tarafından atanan bilirkişilere ve yardım eden diğer kişilere ödenen ücretler ve keşif giderleri, tanıkların yol masrafları ve diğer masrafları, davayı kazanan tarafın vekili lehine hükmedilecek AAÜT uyarınca belirlenen vekâlet ücreti, MTK uyarınca mahkemelere yapılacak başvurularda alınan yargı harçları ve tahkim yargılamasına ilişkin bildirim giderleridir[1].

II. YARGILAMA GİDERLERİNDEN SORUMLULUK

            MTK m. 16/D uyarınca taraflarca aksi kararlaştırılmadığı sürece yargılama giderleri, tahkim yargılamasının sonucunda haksız çıkan tarafın üzerinde bırakılmaktadır. Tahkim yargılamasında her iki taraf da kısmen haklı kısmen haksız çıkarsa, yargılama giderleri bu haklılık durumuna göre paylaştırılmaktadır. Ancak taraflar yargılama giderlerinin paylaştırılmasına ilişkin bir anlaşma yapmışsa, yargılama giderlerine bu anlaşma uyarınca hükmedilmektedir[2].

III. YARGILAMANIN NİHAİ HAKEM KARARI VERİLMESİ DIŞINDAKİ HALLERDE SONA ERMESİ DURUMUNDA YARGILAMA GİDERLERİNE HÜKMEDİLMESİ

            Tahkim yargılaması, nihai hakem kararı verilmeyerek başka nedenlerle (sulh, feragat, vb.) sona ermesi halinde de hakem heyeti kararında yargılama giderlerine hükmetmektedir. Yargılamanın sulh nedeniyle sona ermesi halinde taraflar arasında sulh durumunda yargılama giderlerinin paylaştırılma biçimiyle ilgili bir anlaşma olup olmadığına bakılmaktadır. Taraflar arasında bu yönde bir anlaşma varsa hakem heyeti giderlere buna göre hükmedecektir. Ancak taraflar arasında bir anlaşma yoksa hakemler yargılama giderlerine takdir hakkını kullanarak hükmetmektedir[3].

            Yargılamanın davadan feragat nedeniyle sona ermesi halinde ise yargılama giderlerinin tamamından davacı taraf sorumludur. Davanın geri alınması halinde ise yargılama giderleri davayı geri alan davacı üzerine bırakılmaktadır[4].

            Tahkim yargılamasının yargılama süresinin dolması nedeniyle sona ermesi halinde hakemler yargılama giderlerinden kimin sorumlu olacağına, tahkim yargılamasındaki gecikmeye hangi tarafın sebep olduğunu değerlendirerek karar vermektedir. Diğer bir ifadeyle bu durumda yargılama giderleri, yargılamanın gecikmesine neden olan tarafa yüklenmektedir. Ancak yargılama belirli bir aşamaya gelmiş ve hangi tarafın haklı olduğu anlaşılabiliyor ise hakemler yargılama giderlerini haklılık durumuna göre de belirleyebilmektedir. Hakemler yargılamanın uzamasına kimin sebebiyet verdiğini ya da kimin haklı olduğunu tespit edemezse, yargılama giderlerine eşit oranda hükmedilmektedir[5].

IV. MİLLETLERARASI TAHKİMDE VEKALET ÜCRETİ

            MTK m. 16 uyarınca hakem heyeti tahkim yargılamasında kazanan taraf varsa, bu tarafın vekili lehine yargılama gideri olarak vekâlet ücretine hükmetmektedir. Hükmedilecek vekâlet ücreti AAÜT uyarınca belirlenmektedir[6].

V. AVANS YATIRILMASI

            MTK m. 16/C uyarınca hakem ya da hakem heyeti yargılama giderleri için davacının avans yatırmasını isteyebilmektedir. Masraf avansı miktarı belirlenirken hakem heyeti takdir yetkisini kullanmaktadır. Bu miktar, olası tüm yargılama giderler dikkate alınarak belirlenmektedir. Hakem heyeti tarafından belirlenen avans miktarı, öngörülen sürede yatırılmadığında hakem heyeti yargılamayı durdurabilmektedir. Masraf avansı, yargılamanın durdurulduğunun taraflara bildirilmesinden itibaren otuz gün içinde yatırıldığı takdirde yargılamaya devam edilmektedir. Ancak avans miktarı bu sürede ödenmezse tahkim yargılaması sona ermektedir. Yargılamanın sona ermesi halinde hakem heyeti yatırılan avansların nerelere harcandığını gösteren belgeyi taraflara vermekte ve kalan avans miktarını ödeyen tarafa iade etmektedir[7].

---

[1] Kalpsüz, Turgut, Türkiye’de Milletlerarası Tahkim, Ankara, 2010, s. 158-159; Akıncı, Ziya, Milletlerarası Tahkim, 4. Baskı, İstanbul, 2016, s. 328.

[2] Akıncı, s. 328-329; Kalpsüz, s. 169.

[3] Akıncı, s. 329-330;  Kalpsüz, s. 171-172.

[4] Akıncı, s. 330.

[5] Akıncı, s. 330.

[6] Akıncı, s 331.

[7] Akıncı, s. 332; Kalpsüz, s. 170-171.